معرفی و آشنایی با استاندارد نمایش فیلم در اکثر سینماهای جهان

کیفیت نمایش با رزولوشن 4K که از آن با عنوان استاندارد 4K یاد می شود؛ اشاره به یک ابزار نمایشی یا نمایشگری با رزولوشن افقی بیشتر از 4.000 پیکسل دارد. البته استاندارد 4K رزولوشن های متفاوتی در حوزه دیجیتال تلویزیونی و فیلمبرداری دیجیتال در حوزه سینما دارد.

DCI: مخفف عبارت Digital Cinema Initiatives می باشد و اصلی ترین استاندارد نمایش فیلم به صورت 4K است. استاندارد 4K با نام شناخته شده تر(UHDTV) Ultra HD معرفی شده است. این استاندارد با تعداد2160*3840 پیکسل در نسبت های 16:9 یا 1.75:1 معرفی شده است که از تعداد پیکسل های واقعی استاندارد صنعتی آن که 2160*4096  پیکسل بوده و دارای نسبت ابعادی 1.90:1 یا (19:10)  می باشد. استفاده چهار برابری از عرض تصویر سیستم Full HD منجر به رسیدن به ابعاد پیکسلی 2160 شده است. در حقیقت شرط لازم برای ویدئوی Full HD، 1080 بودن آن است؛ چنانچه به ویدئوی 1080*1440 نیز ویدئوی Full HD می گوییم. نسل های قبل تر از ویدئوی 4K را با عناوین 1080p و 720p می شناختیم که هر دوی آنها با داشتن نسبت ابعاد 16:9 از شیوه اسکن تصویریProgressive  بهره می بردند.

سایت یوتیوب و صنایع تلویزیونی خودشان را با ویدئوی Ultra HD که به عنوان ویدئوی 4K شناخته می شوند؛ آدابته و هماهنگ کرده اند. از سال 2014، محتوای ویدئویی 4K در میان صنایع شبکه های تلویزیونی بزرگ به طور انحصاری باقی مانده است.

در 11 آوریل 2013 «اِوان کوسینر» موسس شرکت کانادایی که به امور تولید سریال می پردازد؛ اولین تولید کننده ای بود که از استانداردخطی 4K و VOD برای تلویزیون های کابلی و نیز شرکت های ماهواره ای در شمال آمریکا برنامه تولید کرد. این کانال تحت لیسانس کمسیون ارتباطات رادیو و تلویزیون کانادا بود و به تولید محتوای آموزشی می پرداخت.

به هر حال نمایش فیلم 4K، به صورت گسترده در دسترس سایت های آنلاینی نظیر یوتیوب، نت فلیکس آمازون قرار گرفت. از سال 2013 برخی مدل های تلویزیون های Ultra HD با قیمتی حدود 1500 دلار آمریکا در دسترس مشتریان قرار گرفته بود. اولین استفاده تجاری از استاندارد 4K برای انجام فرآیند فیلمبرداری سینمایی توسط «دالسا اورجین» (Dalsa Orgin ) منتشر شد. سایت یوتیوب پشتیبانی از آپلود ویدئوی 4K را در سال 2010 آغاز کزد. بدین طریق که کاربران می توانستند ویدئوی 4K را با انتخاب گزینه «اورجینال» ببینند. عملی که در تاریخ دسامبر 2013 قابل انجام بود. تا اینکه گزینه تغییر کیفیت ویدئو با نام «2160» برای انتخاب کیفیت نمایش ظاهر شد. در نوامبر 2013 یوتیوب از استاندارد فشرده سازی VP9 استفاده کرد. این استاندارد مناسب رزولوشن تصویری 4K بود که توسط گوگل برای استفاده در سرویس یوتیوب گسترش یافت.

اما اولین نمایش به صورت 4K  از سال 2011 آغاز شد و شرکت سونی از پیشگامان این صنعت بود. اولین دستگاه پروژکتور خانگی سونی نیز در سال  2013 عرضه شد. در فوریه 2014 برای اولین بار از استاندارد 4K در کانال High TV استفاده شد که در هفت روز هفته و 24 ساعته و به صورت جهانی قابل دسترس قرار گرفت. High TV در ابتدا ترکیبی از برنامه های سرگرم کننده در حوزه سبک زندگی، ورزش، نمایش فیلم و هر چیزی را که بتواند هماهنگ با استاندارد 4K باشد؛ با داشتن 200 ساعت محتوای جدید در هر سال اقدام به پخش تصاویر کرد. تیم High TV در حال حاضر سرویس ویدئویی پولی خود را برای مخاطبان تلویزیون های کابلی، IPTV ، موبایل ها و تلویزیون های اینترنتی در سرتاسر جهان در حال انتشار و نمایش فیلم، با کیفیت تصویری  4Kمی باشد.

از سال 2013 سونی که یکی از پیشگامان استودیوهای تولید محتوی Ultra HD بود؛ تعداد فیلم های اندکی (قریب هفتاد فیلم و عناوین تلویزیونی) را توسط دانلود اینترنتی برای پخش در دستگاه های پخش مخصوص این شرکت فروخته بود. این فایل های حجیم توسط مشتریانی که از سرویس اینترنتی با پهنای باند بالا استفاده می کردند، توزیع شده بود.

در سال 2014، شرکت نت فلیکس با ارائه اینترنتی فیلم هایی مانند House Of Cards و «بریکینگ بد» و نیز بعضی از مستندات حیات وحش به طور 4K و سازگار با تلویزیون های Ultra HD با سرویس رمزگشایی HEVC اقدام به نمایش کرده بود.

اغلب تلویزیون های فروخته شده در سال 2013 قابلیت رمزگشایی HEVC را به طور طبیعی نداشتند. با اینکه اغلب تولید کنندگان وعده پشتیبانی از HEVC را به مشتریان خود داده بودند، استودیوهای آمازون سری تولیدات جدید خود را با رزولوشن 4K در سال 2014 آغاز کرده بود. و برخی سایت های بزرگ، پشتیبانی از ویدئوی 4K را آغاز کرده اند. در ادامه با اصطلاحات فنی مورد استفاده در سینمای دیجیتال آشنا خواهید شد:

UHD: رزولوشنی با تعداد پیکسل های 2160*3840 خط است. (با داشتن کیفیت تصویری 8.3 مگاپیکسل و نسبت ابعادی 16:9) UHD یکی از دو رزولوشن اصلی Ultra HDTV است که مشتریانِ این تلویزیون ها را هدف قرار داده است. UHD دو بار طول و عرض رزولوشن 1080P را گسترش داده است.

FUHD: استاندارد دیگر FUHD است با رزولوشنی با تعداد پیکسل های 4320*7680 خط و کیفیت تصویری 33.2 مگاپیکسلی دارد. تلویزیون های قادر به پخش رزولوشن 4K توسط کمپانی های الکترونیکی، رصد می شوند تا بتوانند در فاز بعدی خودشان را به نمایش سه بعدی آن نیز ارتقاء دهند.

DCI: کنسرسیوم سینمای دیجیتال استانداردی با رزولوشن 2160*4096 برای نمایش فیلم توسط پروژکتورهای 4K را بنیانگذاری کرد. (با کیفیت تصویری 8.8 مگاپیکسل و ابعاد تقریبی 17:9 ) این استاندارد، استانداردِ عادیِ نمایشِ فیلمِ DCI، توسط پروژکتورهای 4K بود.

از طریق حذف مقداری از ارتفاع و طول تصویر در بالا و کناره های قاب مونیتورها نسبت ابعادی مختلفی برای نمایش رزولوشن 4K به دست می آید.

رزولوشن نمایش در 4K دو برابر بزرگتر از استاندارد 2K در استاندارد کلی DCI است. DCI 4K ابعاد نمایشی ویدئوی1080P  را با نسبت ابعادی 16:9 را تأیید نمی کند. بنابراین با نمایشگرهای 16:9 دقیقاً سازگار نیست. فیلم های دیجیتال با استاندارد 4K بعد از فیلمبرداری در قطع های مختلف با میزان رزولوشن های متفاوت اسکن شده و حسب نیاز، مورد استفاده قرار می گیرند.

در تولید سلسله فیلم های دیجیتال از رزولوشنی برابر 3112*4096 پیکسل استفاده می شود که اغلب به آن «Open Gate » یا تمام کادر می گویند. در تولید فیلم های آنامورفیک از رزولوشن های مناسب دیگری مثلاً با اسکن به حالت فیلم پوزیتیو 35 میلیمتری استفاده می شود.

***

ضبط 4K:

اصلی ترین مزیت فیلمبرداری و ضبط تصاویر به صورت 4K، ثبت شدند جزئیات تصویر به شکل بسیار دقیق و با جزئیات بالا می باشد.

کنتراست در تصویری با رزولوشن 2K مثلاً در قسمت موهای سر بازیگر؛ به طور فقیرانه ای از جزئیات بازسازی می شود. بنابراین برای داشتن جزئیات بالاتر از تصویر 4K استفاده می شود. اغلب اگر از فرمت 4K استفاده کنیم و آن را به 2K تبدیل کنیم، کیفیت تصویر حاصله بسیار بهتر از فیلمبرداری آن به صورتِ 2K خواهد بود. بنابراین بسیاری از فیلمبرداران سینما نیز از این روش استفاده می کنند. بعضی از فیلمبرداران وقتی بخواهند با فیلم Super35 فیلمبرداری کنند از استاندارد 4K برای فیلمبرداری دیجیتال بهره می گیرند تا کمترین کاهش کیفیت و کم شدن پیکسل های عرضی و طولی را موقع انجام پروسه های تبدیل، داشته باشند.

دستگاه سخت افزاری کدباز، به نام «Axiom»  از سنسور تصویری 4K استفاده می کند. از این دستگاه برای اسکن تصویر 4K در ابعاد مختلف استفاده می شود.

چاپ شده در روزنامه سینمایی «بانی فیلم» |در تاریخ: 12-05-1394

تهیه و ترجمه: مرتضی طالب پور